PRAWO PRACY

1.

Ważność orzeczeń lekarskich wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, która miała upłynąć po dniu 7 marca 2020 r., ale na podstawie ustawy covidowej została przedłużona, ostatecznie upłynie po 180 dniach od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

2.

Ważność orzeczeń lekarskich albo psychologicznych, innych niż wstępne, okresowe i kontrolne, która miała upłynąć po dniu 7 marca 2020 r., ale na podstawie ustawy covidowej została przedłużona, ostatecznie upłynie po 60 dniach od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

3.

Orzeczenia lekarskie albo psychologiczne (inne niż wstępne, okresowe lub kontrolne), od których przepisy uzależniają wykonywania określonych czynności lub uzyskanie odpowiednich uprawnień w celu wykonania czynności zawodowych, powinny zostać wydane nie później niż do upływu 90. dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

4.

Zatrudnienie nowej osoby na stanowisku administracyjno–biurowym znowu będzie wymagało przeprowadzania badań wstępnych w celu uzyskania aktualnego orzeczenia o braku przeciwskazań do wykonywania pracy (zgodnie z ustawą covidową wstępnym badaniom lekarskim nie musiały podlegać osoby zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe, jeżeli posiadały aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdził, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy).

5.

Okresy, o których mowa w art. 229 § 1¹ pkt 1 i 2 kodeksu pracy z powrotem dla wszystkich będą wynosić 30 dni (zgodnie z ustawą covidową, w stosunku do osoby zatrudnianej na stanowisko pracy inne niż administracyjno-biurowe okresy, o których mowa w art. 229 § 1¹ pkt 1 i 2 kodeksu pracy zostały wydłużone do 180 dni).

6.

Zniknie możliwość przeprowadzenia szkoleń wstępnych w dziedzinie BHP w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

7.

Po upływie 60. dnia od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego stracą ważność dokumenty potwierdzające posiadanie określonych uprawnień lub kwalifikacji, wymaganych przepisami BHP, których ważność miała upłynąć po dniu 7 marca 2020 r., ale została przedłużona ustawą covidową na czas epidemii.

8.

Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony, którego ważność miała pierwotnie upłynąć w okresie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (jednak oczywiście nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności).

9.

Pracodawcy, którzy obniżyli wymiar czasu pracy pracownika lub objęli pracownika przestojem ekonomicznym po odnotowaniu spadku przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie COVID-19 (art. 15gb ustawy covidowej), muszą pamiętać, że ww. obniżenie lub przestój może trwać w okresie do 6 miesięcy od miesiąca, w którym iloraz, o którym mowa w art. 15gb ust. 2 ustawy covidowej, uległ zmniejszeniu do poziomu mniejszego niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

10.

Pracodawcy będą mieli 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego na przeprowadzenie szkoleń okresowych (czyli mają to zrobić do 30 sierpnia 2023 r.). Termin ten dotyczy szkoleń, które przypadały w okresie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego albo w ciągu 30 dni od odwołania tego ostatniego.

11.

Uchyla się możliwość zobowiązania pracownika do odbioru zaległego urlopu wypoczynkowego, we wskazanym przez pracodawcę terminie, bez zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów (awaryjną furtką w tym zakresie będzie mogło być od tej pory oparcie się na występującym jeszcze przed ustawą covidową orzecznictwie dopuszczającym taką praktykę, m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., I PK 124/05 – jako że podstawę mamy w orzecznictwie, to jasne jest, że każdorazowo od uznania sądu będzie zależała zasadność takiego działania).

12.

Zniknie prawo pracodawcy, na czas oznaczony nie dłuższy niż do czasu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:

1. zmiany systemu lub rozkładu czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;

2. polecenia pracownikom świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;

3. zobowiązania pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę z wyłączeniem zastosowania przepisu art. 151⁵ § 2 zdanie drugie kodeksu pracy,

4. polecenia pracownikowi realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

13.

Zniknie możliwość jednostronnego rozwiązania za siedmiodniowym wypowiedzeniem umowy o zakazie konkurencji (tj. w trybie uproszczonym), w tym zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

14.

W przypadku pracodawców, którzy na podstawie ustawy covidowej na czas epidemii zawiesili określone obowiązki z zakresu ZFŚS, konieczne będzie odwieszenie tych obowiązków (bez okresu przejściowego).

Przypominamy, że na podstawie przepisu art. 15ge ustawy covidowej, pracodawcy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych, o którym mowa w art. 15g ust. 9 ustawy covidowej, lub istotny wzrost obciążeń funduszu wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15gb ust. 2 ustawy covidowej, mieli możliwość zawieszenia takich obowiązków jak:

a) tworzenie lub funkcjonowanie ZFŚS,

b) dokonywanie odpisu podstawowego,

c) wypłata świadczeń urlopowych, o których mowa w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Możliwość zawieszenia była przewidziana na czas stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego.

15.

Pracodawcy, którzy w czasie epidemii nie stosowali postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania ustalających wyższą wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i stosowali wysokość odpisu określoną w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, powinni wrócić do stosowania wyższych odpisów wynikających z aktów wewnątrzzakładowych (jeżeli takowe zostały w nich ustalone) – bez okresu przejściowego.

16.

Zniknie limit wysokości odprawy, odszkodowania lub innych świadczeń wypłacanych w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, który w czasie stanu zagrożenia epidemicznego nie mógł przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca 2023 r. świadczenie nie będzie mogło przekroczyć 15-krotności najniższej pensji (czyli 52 350 zł w I półroczu 2023 r.).

17.

Wracamy do tzw. „fikcji doręczeń”, tj. pisma nieodebrane, a podlegające doręczeniu za potwierdzeniem odbioru możemy uznać za doręczone po upływie 14. dni od pierwszej próby doręczenia (istotne znaczenie dla oświadczeń w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem) – bez okresu przejściowego.

18.

Cudzoziemcy, którzy przyjechali do Polski przed wybuchem pandemii oraz cudzoziemcy, których dokumenty pobytowe skończyły się przed 24 lutego 2022 r. (przed wybuchem wojny w Ukrainie), będą mieli 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego na złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt, a pracodawcy na dopilnowanie formalności.

19.

Z upływem 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego straci ważność zezwolenie na pracę (z art. 88 ust. 1 pkt 1-5 lub ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), którego ostatni dzień ważności przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ale ważność ta została przedłużona z mocy prawa na podstawie ustawy covidowej.

PODATKI

20.

Dojdzie do odwieszenia terminów raportowania krajowych schematów podatkowych. Po upływie 30 dni od momentu zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego podatnicy będą mieli maksymalnie miesiąc na dopełnienie wszystkich obowiązków związanych z raportowaniem schematów krajowych, które powstały w ciągu ostatnich 3 lat.

21.

Płatnicy podatku u źródła będą również zobowiązani do korzystania z aktualnych certyfikatów rezydencji – bez okresu przejściowego.

Dojdzie do zniesienia uproszczeń w zakresie cen transferowych (bez okresów przejściowych):

1. zwolnienia z obowiązku posiadania oświadczenia podmiotu powiązanego przy dokonywaniu korekty cen transferowych na podstawie art. 11e Ustawy o CIT,

2. wyłączenia warunku nieponiesienia straty przez podmiot powiązany w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych w przypadku, gdy przychody podatnika w danym roku podatkowym spadną o 50%,

3. uproszczeń związanych z zawężeniem kręgu osób upoważnionych do podpisania oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych (tj. zgodnie z reprezentacją).

22.

Wróci 7-dnowy termin na zgłaszanie transakcji dokonanych na rachunek bankowy spoza tzw. białej listy (bez okresu przejściowego).

23.

Dojdzie do skrócenia terminu na wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z 6 do 3 miesięcy (bez okresu przejściowego).

24.

Przywrócona zostanie opłata prolongacyjna z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków i zaległości podatkowych (bez okresu przejściowego).

25.

Do 31 grudnia 2023 r. utrzymane zostaną podwyższone limity:

1. wartości świadczeń otrzymanych przez pracownika z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 67 PITU),

2. dopłaty do wypoczynku z innych źródeł niż z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 78 lit. b PITU).

***

Uwaga w zakresie obowiązków związanych z BHP i lekarzem medycyny pracy, zalecamy, aby:

Pracodawcy przejrzeli szkolenia okresowe BHP pracowników pod kątem terminu ich przeprowadzenia. Jeśli termin szkolenia okresowego miałby wypaść w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub 30 dni od jego zakończenia, firma ma 60 dni na wykonanie szkoleń BHP dla pracowników, których ten obowiązek dotyczy.

W przypadku badań medycyny pracy, pracownicy posiadający orzeczenia lekarskie, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 r. będą zobowiązani wykonać nowe badania w ciągu 180 dni, a pracodawca ma obowiązek skierowania ich na te badania.

Jeżeli w aktach osobowych jest zaświadczenie wydane przez lekarza nie posiadającego standardowych uprawnień do wykonywania badań wstępnych lub kontrolnych, orzeczenia to będzie ważne 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

***