1. Informacje ogólne

IP BOX jest instytucją, która ma za zadanie zachęcić podatników do komercjalizowania wyników swoich prac badawczo-rozwojowych oraz czerpania z nich dochodów. Polega ona na preferencyjnym opodatkowaniu kwalifikowanych dochodów uzyskiwanych z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej stawką 5%. Zastosowanie omawianej ulgi będzie możliwe wówczas, gdy podatnik będzie właścicielem, współwłaścicielem lub będzie posiadał wyłączną licencję do korzystania z poniżej wskazanych praw własności intelektualnej.

Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej zgodnie z ustawą są:

1) patent,

2) prawo ochronne na wzór użytkowy,

3) prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,

4) prawo z rejestracji topografii układu scalonego,

5) dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,

6) prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,

7) wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin,

8) autorskie prawo do programu komputerowego

– podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

WAŻNE: Należy już w tym miejscu podkreślić, że ustawodawca rozróżnia „dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej” od tzw. „kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej”. Dopiero ten drugi podlega opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%.

Podatnik w pierwszej kolejności musi ustalić dochód, a w drugiej kolejności kwalifikowany dochód – w przypadku kwalifikowanego dochodu należy posłużyć się wskazanym przez ustawodawcę wzorem matematycznym, uwzględniającym m.in. koszty przeprowadzonych prac badawczo-rozwojowych.

2. Dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej

Dochodem z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest osiągnięty przez podatnika w roku podatkowym dochód:

• z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
• ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
• z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
• z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym sądowym albo arbitrażu.

Aby ustalić wysokość dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej podatnik musi wyodrębnić dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnych z całości swoich dochodów.

Najwięcej trudu w tym zakresie występuje przy próbie ustalenia jaki procent w cenie sprzedaży produktu lub usługi wynika z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (punkt 3 powyżej). Przepisy nakazują w takich okolicznościach posiłkować się zasadą ceny rynkowej, zgodnie z którą podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Z kolei ceny transferowe ustala się na podstawie metod szczegółowo określonych w ustawie. Podatnik zobowiązany będzie wyodrębnić dochód pochodzący z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej z całości dochodu, który uzyskuje ze sprzedaży danego produktu i posiadać w tym zakresie odpowiednią dokumentację.

3. Kwalifikowany dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej

 Warunkiem koniecznym dla skorzystania z preferencyjnej stawki podatkowej jest prowadzenie przez podatnika – lub zlecenie przeprowadzenia niepowiązanemu podmiotowi zewnętrznemu – prac badawczo-rozwojowych bezpośrednio związanych z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, z którego czerpie dochód. Ustawodawca ustalił wzór matematyczny, według którego oblicza się pewną wartość, którą następnie mnoży się przez dochód. Otrzymany wynik opisanego zadania matematycznego to tzw. kwalifikowany dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, który to podlega opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%.

Kwalifikowany dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej otrzymuje się poprzez pomnożenie dochodu oraz wskaźnika obliczonego według wzoru[1]:

Aby otrzymać wynik dodatni koniecznym jest poniesienie kosztów opisanych w literze „a” (działalność badawczo-rozwojowa prowadzona przez podatnika) lub w literze „b” (nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych od podmiotu niepowiązanego). Należy również zaznaczyć, że im większy będzie udział kosztów prac badawczo-rozwojowych podatnika lub podmiotów w koszcie wytworzenia lub nabycia danego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tym większa część dochodu z tego prawa będzie stanowiła dochód kwalifikowany podlegający opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%.

4. Zagadnienia końcowe

 Podatnik, który będzie chciał skorzystać z preferencji, będzie zobowiązany do prowadzenia szczegółowej ewidencji umożliwiającej obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.

Powyżej opisane reguły stosuje się odpowiednio do dochodów z licencji do korzystania z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej przysługującej podatnikowi na podstawie umowy, w której zastrzeżono wyłączność korzystania przez podatnika z tego prawa, pod warunkiem uprzedniego prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, których efektem jest kwalifikowane prawo własności intelektualnej, na które udzielono tej licencji.

5. Podsumowanie

 Możliwość skorzystania z preferencyjnej stawki 5% możliwa jest wówczas, gdy spełni się kilka warunków, a mianowicie:

1) konieczne będzie przeprowadzenie – lub zlecenie przeprowadzenia podmiotowi niepowiązanemu – prac badawczo-rozwojowych,

2) konieczne będzie uzyskanie prawa ochronnego (własność, współwłasność lub wyłączna licencja),

3) konieczne będzie ustalenie dochodu, tj. wyodrębnienie wartości kwalifikowanego prawa własności intelektualnej z ceny sprzedaży produktu,

4) konieczne będzie ustalenie kwalifikowanego dochodu poprzez pomnożenie ustalonego dochodu przez wartość obliczoną zgodnie ze wskazanym przez ustawodawcę wzorem matematycznym*,

5) konieczne będzie prowadzenie szczegółowej ewidencji.

* Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:

w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

• a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
• b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3,
• c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4,
• d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

[1] poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej