Fundacja rodzina jest nowym instrumentem prawnym, za pomocą którego możliwe jest gromadzenie majątku w firmie rodzinnej i zarządzanie nim, a jednocześnie zaspokajanie potrzeb finansowych (aktualnych i na przyszłość) osób wskazanych przez fundatora (założyciela). Nad założeniem fundacji rodzinnej powinny zastanowić się przede wszystkim osoby, które chciałyby stworzyć centrum inwestycji kapitałowych, które na pokolenia zostaną w rodzinie. Fundator może zgromadzić w fundacji rodzinnej swój majątek inwestycyjny i ustalić na przyszłość, ile i komu chce z niego wypłacać, a ile inwestować dalej. Założenie fundacji rodzinnej powinny też rozważyć osoby z szerszym gronem potencjalnych spadkobierców – fundacja pozwala bowiem uniknąć sporów o zachowek po śmierci fundatora. Nowy instrument będzie też korzystną opcją dla osób planujących wyprowadzkę za granicę (uniknięcie exit tax).

Wśród zalet fundacji niewątpliwie można wymienić:

• brak rozdrobnienia majątku pomiędzy poszczególnych członków rodziny i skumulowanie go w ramach jednej organizacji,
• ochrona majątku rodzinnego przed roszczeniami z tytułu zachowku,
• duża swoboda fundatora-założyciela w określeniu grona osób, które będą korzystać z majątku rodzinnego, w tym możliwość uzależnienia świadczeń od spełnienia przez te osoby określonych warunków,
• rozsądne finansowe zabezpieczenie dalszych pokoleń,
• możliwość pobierania świadczeń z fundacji również przez samego fundatora,
• instrument odpowiedni zarówno w sytuacji, gdy dzieci chcą przejąć firmę, jak i w przypadku gdy takiej chęci po ich stronie nie ma; w każdej z tych sytuacji, w zależności od treści statutu, jest możliwość zabezpieczenia dalszego istnienia firmy po śmierci fundatora (i generowania przez nią dalszych zysków),
• w zakresie dozwolonym przez ustawę, możliwość prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej; dozwolone przedmioty działalności to m.in.: zbywanie mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia; najem, dzierżawa; przystępowanie do spółek handlowych i funduszy inwestycyjnych; nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze; udzielanie pożyczek;
• korzystne zasady opodatkowania, w szczególności w sytuacji zachowania rodzinnego charakteru fundacji, tj. wypłat świadczeń na rzecz beneficjentów z kręgu najbliższej rodziny fundatora (małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha), a w tym:
  • co do zasady zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku dochodowego, główne wyjątki:
    • prowadzenie działalności gospodarczej spoza dozwolonego zakresu (25% CIT)
    • rozwiązanie fundacji rodzinnej (15% CIT),
    • podatek od przychodów z budynków w przypadku nieruchomości o wartości przekraczającej 10 mln zł (0,42% rocznie),
    • przekazanie świadczeń na rzecz beneficjentów (15% CIT),
  • brak obowiązku zapłaty podatku PIT z tytułu otrzymanych świadczeń przez beneficjentów, jeśli są z grona najbliższej rodziny fundatora,
• ochrona wniesionego do fundacji majątku przed osobistymi zobowiązaniami i zaległościami podatkowymi fundatora powstałymi po utworzeniu fundacji.

Mając na uwadze powyższe, można stwierdzić, że fundacja rodzinna to narzędzie do korzystnego podatkowo zabezpieczenia majątku związanego z prowadzonym biznesem dla przyszłych pokoleń, przy jednoczesnym zaplanowaniu nieprzerwanego działania firmy po śmierci fundatora. Aby jednak fundacja rodzinna spełniała swoje funkcje i ułatwiła fundatorowi zarządzanie majątkiem na przyszłość, a nie dodatkowo je skomplikowała, kluczowe jest odpowiednie wczesne ustalenie między innymi następujących kwestii:

• które konkretnie składniki majątku prywatnego zostaną wniesione do fundacji rodzinnej?
• kogo i na jakich warunkach fundator chce finansowo zabezpieczyć?
• jakim zainteresowaniem darzą prowadzony przez fundatora biznes przedstawiciele młodszego pokolenia rodziny?
• czy jest szansa na pozostawienie przywództwa w rodzinie, czy konieczne będzie wprowadzenie np. do zarządu fundacji osób trzecich spoza rodziny?
• jak fundator wyobraża sobie zarządzanie fundacją rodzinną?

Odpowiedzi na postawione wyżej pytania, jak i rozpatrzenie innych bardziej szczegółowych aspektów fundacji rodzinnej pozwolą na stworzenie takiego statutu fundacji, który pozwoli zarządzać majątkiem fundatora zgodnie z jego wolą, również po jego śmierci.

W przypadku zainteresowania problematyką fundacji rodzinnej i potrzebą wsparcia w analizie konkretnej sytuacji, w tym naprowadzenia na bardziej szczegółowe aspekty procesu tworzenia fundacji i sformułowania optymalnego statutu fundacji rodzinnej, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.

Jednocześnie wskazujemy, że niniejszy wpis rozpoczyna cykl naszych publikacji na temat fundacji rodzinnej. Zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej oraz profilu na LinkedIn.